بررسی جذب سزیم و اثر متقابل آن با پتاسیم در دو گیاه ذرت و سیب‌زمینی

یکی از محصولات ناشی از شکافت هسته‌­ای، 137Cs است و به دلیل گسیل پرتو گامای پرانرژی همراه با فروپاشی و نیمه­‌عمر طولانی، یکی از مهم­ترین هسته‌­های پرتوزای محیطی به شمار م‌ی­رود که می‌­تواند با ورود به چرخه­‌ی غذایی، سلامت انسان را در معرض خطر جدی قرار دهد. پتاسیم نیز یکی از عناصر ضروری برای رشد و نمو گیاهان است که دارای شعاع هیدراته­‌ی مشابه با سزیم است و در نتیجه این دو عنصر ممکن است در خاک و گیاه رفتار مشابه‌ی داشته باشند. در این پژوهش به منظور بررسی رابطه­‌ی بین پتاسیم و سزیم در خاک و گیاه، و بررسی توانمندی جذب سزیم در گیاهان، آزمایش گلدانی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه­‌ی بلوک کامل تصادفی با دو گیاه سیب­­‌زمینی اکبری (Solanum Tuberosum) و ذرت دندان اسبی (Zea mays L. var. indentata) در سه سطح 133Cs (°، 17 و mg/kg 34 در خاک از منبع نیترات سزیم)، سه سطح پتاسیم (°، 22.5 و mg/kg 45 در خاک از منبع سولفات پتاسیم)، حاوی kg 6 خاک در هر گلدان با سه تکرار صورت گرفت. نتایج نشان داد که اثر نوع گیاه و تیمارهای سزیم و پتاسیم بر محتوای سزیم گیاه، معنی­‌دار هستند (0.01>P). میانگین غلظت سزیم جذب شده در ذرت و سیب­زمینی به ترتیب 55.29  و mg/kg 9.15 ماده­­ی خشک بود. با افزایش مقدار سزیم به 17 و mg/kg 34 خاک، غلظت سزیم گیاه به ترتیب 227% و537%  نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. اثر متقابل تیمارهای سزیم و پتاسیم در محتوای سزیم گیاه  معنی­‌دار شد (0.01>P). براساس نتایج این پژوهش مشخص شد که افزایش مقدار پتاسیم مازاد بر نیاز گیاه در تیمارهای 22.5 وmg/kg 45 پتاسیم در خاک، باعث کاهش جذب سزیم در گیاه به ترتیب به میزان 53% و 37% نسبت به تیمار صفر پتاسیم شد.